Duurzame bouw ideeën

Duurzamere bouw ideeën 

Nederland staat voor een paradoxale opgave: we hebben meer huizen nodig, maar we moeten ook minder vervuilen. De eerste maatregelen zijn al in gang gezet: we gaan van het gas af, oude huizen worden beter geïsoleerd en zonnepanelen zijn niet meer weg te denken op onze daken. We zijn dus goed bezig, maar het kan nog een stapje verder. (Nog) duurzamere ideeën voor de bouw:

Duurzame tegenstrijdigheden

Het kabinet heeft zichzelf een doel gesteld: Nederland volledig circulair in 2050. Een nobel streven, echter als we naar de dagelijkse praktijk kijken dan zien we een aantal tegenstrijdigheden. Een daarvan is dampdicht bouwen. Dit zou energie besparen en comfortabeler wonen moeten opleveren. De schaduwkant van deze manier van bouwen is dat om iets dampdicht te maken, er veel aan elkaar wordt geplakt of gekit. Dit heeft een negatieve impact op de zogenaamde losmaakbaarheid. Ofwel dat het gebouw in 2050 niet meer uit elkaar te halen is. Daarnaast kun je dampdicht bouwen vergelijken met het aantrekken van een plastic jas. Door het materiaal kan het gebouw niet ademen ofwel ventileren waardoor het aan de binnenkant vochtig wordt. Als er niet voldoende wordt geventileerd zal het vocht gaan ophopen met een ongezond binnenklimaat als gevolg.

Een ander probleem is de materiaalkeuze. De overheid subsidieert aan de ene kant het toepassen van PUR isolatie, maar diezelfde overheid zit aan de andere kant in de maag met de gevolgen, lees opruimkosten. Zie “het purhuis” in Twenterand waar het isoleren van de woning 1.600 euro kostte tegenover 61.000 duizend euro opruimkosten. De korte termijn conflicteert met de lange termijn. Maar hoe kan het dan wel?

Begin with the end in mind

Het idee van losmaakbaar bouwen begint helemaal aan het begin; bij het ontwerp. Daarbij is het uitgangspunt dat alles wat je erin stopt, er aan het einde ook weer helemaal uitgehaald kan worden. Dit maakt dat er andere keuzes worden gemaakt ten aanzien van materialen. Zo is het nieuwe hoofdkantoor van Triodos Bank van hout gemaakt en is het 100% remontabel. Remontabel gaat een stap verder dan demontabel; bij remontabel bouwen kunnen niet alleen elementen uit elkaar worden gehaald maar zijn ze ook herbruikbaar. De architect (RAU) ziet het gebouw als een tijdelijke samenvoeging van producten, componenten en materialen met een gedocumenteerde identiteit. De bank is letterlijk een materiaalbank geworden.

Biophilic design

Losmaakbaar bouwen is de eerste stap, maar het is nog steeds een technisch perspectief. Want wie staat er eigenlijk centraal bij het bouwen van een pand of huis? De mens, de plek, de esthetiek of de techniek? Wat zou er gebeuren als je de gezondheid of het welzijn van de mensen/bewoner centraal zou stellen? Dan zijn de uitgangspunten bijvoorbeeld: zonlicht, geluid, vochtregulering, klimaat, schone lucht, groenbeleving, warmte, licht donker en vrij van chemie. Hoe zouden gebouwen er dan uit zien? Dit noemt men Biophilic design; een concept dat binnen de bouwsector wordt gebruikt om de connectiviteit van de bewoners met de natuurlijke omgeving te vergroten door het gebruik van directe natuur, indirecte natuur en ruimte- en plaatsomstandigheden. Planting Power is een voorbeeld van een bedrijf dat dit principe in de praktijk brengt. Zij creëren een gezonde werkomgeving dankzij de kracht van planten. Zo staat er een plantenwand midden in de fabriek van Auping en hebben ook wij een plantenwand in ons ‘industriële’ kantoor.

Foto: Bert Rietberg – Triodos Bank remontabel gebouw

Betaal- en schaalbaar

Een belangrijke factor bij de verduurzaming van de bouwsector is betaalbaar- en schaalbaarheid. Om dit te bereiken zijn er door heel Nederland allerlei experimenten gestart. Een daarvan is Drenthe Woont Circulair. Zes woningcorporaties pakten vorig jaar de handschoen op om een circulaire sociale huurwoning te ontwikkelen. Wij zijn een van de zes proeftuinen waarin wij samen met woningcorporatie Actium, Dura Vermeer, Kamphuis Sloopwerken, Lycens en architect Mireille Langendijk een experiment zijn gestart om vanuit verschillende perspectieven een nieuwe standaard te ontwikkelen. Het doel: Een woning die betaalbaar, herhaalbaar en opschaalbaar is.

De Digital Design Week is een initiatief van Strategisch Ontwerpbureau INC